Pesketaryen beslenme, vejetaryen beslenme biçimine benzer şekilde kırmızı et ve beyaz et tüketimini dışlar; ancak balık ve deniz ürünlerine izin verir. Bu modelde temel protein kaynakları arasında somon, ton balığı, sardalya gibi deniz ürünleri öne çıkar. Aynı zamanda sebze, meyve, baklagil, tahıl ve süt ürünleri de bu beslenme tarzının önemli parçalarıdır. Hem bitkisel hem de hayvansal (balık ağırlıklı) kaynaklardan dengeli beslenmek isteyenler için tercih edilen bu yöntem, kalp sağlığına olumlu etkileriyle de bilinir. Peki, pesketaryenler tam olarak neleri yer, nelerden uzak durur? Bu yazıda tüm detaylarıyla inceleyelim.
Pesketaryen, bitkisel gıdalarla birlikte yalnızca balık ve deniz ürünleri tüketen bireyler için kullanılan bir beslenme tanımıdır. Bu beslenme modelinde kırmızı et (dana, kuzu, keçi gibi) ve beyaz et (tavuk, hindi gibi) tüketimi tamamen dışlanır. Ancak deniz ürünlerine yer verilir. Pesketaryen kelimesi, “pesco” (Latince balık) ve “vegetarian” (vejetaryen) kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Dolayısıyla bu yaklaşım, temel olarak vejetaryenliği benimseyip yalnızca balık ve deniz ürünlerini dahil eden bireyleri tanımlar.
Kısaca “Sadece balık yiyenlere ne denir?” sorusunun yanıtı: Pesketaryen.
Pesketaryen beslenme; sebzeler, meyveler, tam tahıllar, baklagiller, sağlıklı yağlar ve balık/deniz ürünlerinin yer aldığı dengeli bir beslenme şeklidir. Bu modelde temel protein kaynakları balık, yumurta (isteğe bağlı) ve bitkisel proteinlerdir. Omega-3 yağ asitleri açısından zengin olan bu beslenme tarzı; kalp sağlığını destekler, inflamasyonu azaltabilir ve beyin fonksiyonlarını korumaya yardımcı olabilir. Aynı zamanda pesketaryen diyet, daha düşük doymuş yağ içeriği ve yüksek lif alımı sayesinde sindirim sistemini de destekler. Et tüketimini sınırlamak isteyen ancak tamamen vejetaryen olmak istemeyen bireyler için uygun bir geçiş modelidir.
Balık çeşitleri: Somon, ton balığı, sardalya, levrek, uskumru vb.
Deniz ürünleri: Karides, kalamar, midye, istiridye gibi kabuklu deniz canlıları
Sebzeler ve meyveler (her türden)
Baklagiller: Mercimek, nohut, kuru fasulye, börülce
Tam tahıllar: Kinoa, yulaf, esmer pirinç, karabuğday
Sağlıklı yağlar: Zeytinyağı, avokado, ceviz, fındık, badem
Süt ürünleri ve yumurta (kişisel tercihe göre dahil edilebilir)
Kırmızı et (dana eti, kuzu eti, keçi eti vb.)
Beyaz et (tavuk, hindi vb.)
Sakatatlar (karaciğer, böbrek, işkembe vb.)
Et suyu, kemik suyu, et bazlı soslar
Pesketaryen beslenme listesi hazırlanırken balık ve deniz ürünleri ana protein kaynağı olarak merkeze alınır. Sebzeler, tam tahıllar ve sağlıklı yağlarla desteklenen bu beslenme şekli, hem etik hem sağlık temelli bir tercih olabilir.
Pesketaryen beslenme modeli, hem sağlığa hem çevreye sunduğu katkılarla dikkat çeker. Bu beslenme tarzının öne çıkan bazı faydaları şunlardır:
Omega-3 yağ asitlerinden zengindir: Balık tüketimi sayesinde kalp-damar sağlığı desteklenir, damar tıkanıklığı ve ritim bozuklukları riski azaltılabilir.
Kırmızı et kaynaklı risklerden uzak durmayı sağlar: İşlenmiş veya yüksek yağlı kırmızı etin neden olabileceği kolesterol, gut ve bazı kanser türleri gibi sağlık sorunlarının önüne geçilebilir.
Lif ve antioksidan alımı yüksektir: Bol sebze, meyve ve tam tahıl tüketimi sayesinde sindirim sistemi düzenlenir ve hücresel yaşlanmaya karşı koruma sağlanır.
Kolesterol, tansiyon ve inflamasyon kontrolüne katkı sağlar: Bitkisel gıdaların ve omega-3’ün birlikte kullanılması, iltihaplanmayı azaltabilir ve metabolik dengeyi koruyabilir.
Çevresel açıdan daha sürdürülebilirdir: Kırmızı et üretiminin neden olduğu yüksek karbon ayak izi yerine, deniz ürünleri ve bitkisel kaynaklı beslenme tercih edilerek çevresel etkiler azaltılabilir.
Tüm bu nedenlerle, pesketaryen diyet birçok birey tarafından hem kısa hem uzun vadeli bir yaşam tarzı haline getirilmektedir.
Aşağıda, temel beslenme dengeleri gözetilerek hazırlanmış 1 günlük örnek pesketaryen diyet listesi yer almaktadır:
1 dilim tam buğday ekmeği
1 dilim avokado + 1 adet haşlanmış yumurta
Zeytin, domates ve salatalık
Şekersiz bitki çayı
1 adet armut
5 adet badem
Izgara somon fileto
Zeytinyağlı enginar
2 yemek kaşığı haşlanmış karabuğday
Laktozsuz yoğurt (küçük kase)
Üzerine bir avuç yaban mersini
Karidesli ve sebzeli kinoa salatası
1 küçük kase mercimek çorbası
Bu örnek menü, pesketaryen diyete uygun olarak hazırlanmış, protein, sağlıklı yağ, lif ve vitamin bakımından dengeli bir günlük plandır. Diyetisyen kontrolüyle kişiselleştirildiğinde daha da etkili hale getirilebilir.
"Pesketaryen diyet nedir?" sorusunun en iyi yanıtı, bu beslenme modelini tercih eden kişilerin ihtiyaç ve sağlık hedeflerine bakılarak verilebilir. Bu diyet, bazı bireyler için oldukça uygunken, bazı sağlık durumlarında dikkatli olunmalıdır.
Vejetaryenlikten çıkıp balık tüketmeye başlamak isteyen bireyler
Hayvansal kırmızı et tüketimini azaltmak ve sağlıklı yağlara yönelmek isteyenler
Kalp ve damar sağlığını önceliklendiren bireyler
Omega-3 yağ asidi eksikliği yaşayanlar ve beyin sağlığını desteklemek isteyenler
Balık ve deniz ürünlerine karşı alerjisi olan bireyler
Tiroid rahatsızlığı nedeniyle düşük iyotlu diyet uygulaması gerekenler (özellikle Hashimoto gibi otoimmün tiroid hastalıklarında diyetisyen kontrolü şarttır)
Bu nedenle pesketaryen beslenmeye geçmeden önce kişisel sağlık geçmişi mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Pesketaryen beslenmeyi yaşam biçimi haline getirmek isteyenler için Alo Diyet, uzman diyetisyenler eşliğinde hazırlanan, günlük taze teslimatlı özel menüler sunar. Paketlerimiz:
Balık ve sebze dengesine dayalı olarak planlanır
Omega-3 ve protein açısından zengin içerikler içerir
Katkı maddesi içermeyen, doğal ve dengeli öğünlerden oluşur
Diyetisyen kontrolünde hazırlanarak her gün taze şekilde adresinize ulaştırılır
Alo Diyet'in diyet yemek servisi, sağlıklı yaşamı benimseyen bireyler için pratik, bilimsel ve sürdürülebilir bir beslenme çözümüdür!